Loading...
 

Czym jest komunikacja społeczna?

Komunikacja społeczna (nazywana również, choć rzadziej, "komunikowaniem społecznym") to proces porozumiewania się ludzi między sobą poprzez tworzenie, wymianę lub przekazywanie informacji w różnych kontekstach społecznych, np. między jednostkami, grupami, organizacjami. Ma on zatem charakter interakcyjny, polegający na tym, że pomiędzy uczestnikami komunikacji wytwarzają się określone stosunki bądź o charakterze partnerskim (komunikowanie symetryczne), bądź opierające się na stosunku dominacji i podporządkowania (komunikowanie niesymetryczne lub komplementarne). W trakcie interakcji ludzie przekazują sobie informacje w formie znakowej i symbolicznej (werbalnej, pozawerbalnej, tekstowej, wizualnej itp.) i w różnym celu. Istotą komunikacji społecznej jest zatem właściwe odczytanie tych informacji, co prowadzi o porozumienia. Aby mogło do niego dojść niezbędna jest wspólnota semiotyczna, czyli posługiwanie się przez uczestników komunikacji tymi samymi znakami i symbolami.

Należy pamiętać o tym, że komunikacja zachodzi zawsze w określonym kontekście społecznym. Inaczej przebiega komunikacja między osobami bliskimi, a inaczej między osobami nieznajomymi. Podobnie jak inną dynamikę ma komunikacja w małej grupie społecznej, a inną w dużym zespole pracowniczym. Wiedza na temat specyfiki komunikacji w określonym środowisku społecznym pozwala lepiej rozumieć czynniki, które mają wpływ na efektywność procesu komunikacji, zniwelować bariery komunikacyjne, a także dostosowywać sposób komunikacji do specyfiki danej grupy, zadania czy celu, który chcemy osiągnąć.

W komunikacji społecznej można wyróżnić kilka poziomów w zależności od tego, w jakim środowisku społecznym zachodzi komunikacja oraz pomiędzy jakimi uczestnikami [1]. Innymi słowy mówiąc, poziom organizacji społecznej determinuje określony sposób komunikacji. Podstawowym (najniższym) poziomem takiej komunikacji jest komunikacja interpersonalna, zachodząca pomiędzy jednostkami. Kolejnym wyższym poziomem jest komunikacja grupowa, zwana także komunikacją wewnątrzgrupową, zachodząca pomiędzy osobami będącymi członkami określonych grupy społecznych, np. rodziny, grup rówieśniczych, organizacji. Poziom wyżej znajduje się komunikacja międzygrupowa, związana z komunikowaniem się w obrębie bardziej złożonych struktur społecznych, takich jak kultury, czy społeczności. Komunikacja w obrębie tego typu poziomu nie zawsze oznacza bezpośredni kontakt między uczestnikami. Podobnie jest w przypadku kolejnego poziomu – komunikowania organizacyjnego lub instytucjonalnego. Jak zauważa Bogusława Dobek-Ostrowska „Procesy komunikowania na tym poziomie są sformalizowane, władza i kontrola jasno zdefiniowane, role nadawcy i odbiorcy jednoznacznie określone, w przeciwieństwie do niższych poziomów komunikowania, gdzie występowała tam pewna dowolność. W komunikowaniu instytucjonalnym/organizacyjnym zagadnienia interakcji, kooperacji, formowania norm i standardów stają się pierwszoplanowe” [2]. Na samym szczycie organizacji społecznej znajduje się komunikowanie o charakterze globalnym, ogólnospołecznym, czyli komunikowanie masowe. Ma ono specyficzny charakter, ponieważ jest zapośredniczone przez środki techniczne służące do komunikowania. W czasach przedinternetowych komunikowanie masowe było jednostronne i odbywało się w kierunku od instytucji medialnej do odbiorcy. Wraz z komunikacją internetową natura mediów masowych uległa modyfikacji, ponieważ interaktywność sieci wymagała wchodzenia w interakcję z użytkownikami. To doprowadziło do zatarcia się granicy pomiędzy komunikowaniem interpersonalnym, a masowym oraz komunikowaniem prywatnym, a publicznym. Komunikowanie za pośrednictwem internetu obecnie może się obywać na wszystkich poziomach organizacji społecznej ze względu na naturę medium, a zwłaszcza jego natychmiastowość. Z kolei coraz większa obecność nie-ludzkich aktorów w przestrzeni społecznej, czyli komunikacja pomiędzy człowiekiem a maszyną, na przykład tak powszechnymi botami społecznymi czy asystentami głosowymi, w które wyposażonych jest coraz więcej urządzeń, przyczyniła się do zainteresowania tą problematyką ze strony badaczy zajmujących się komunikowaniem społecznym.

Badanie komunikowania społecznego wymaga zatem interdyscyplinarnego podejścia, uwzględniającego istniejące w obrębie każdego z wyróżnionych poziomów określone podejścia teoretyczne i metody badawcze. Dlatego też w niniejszym podręczniku Czytelnik znajdzie nie tylko odniesienia do badań i teorii socjologicznych, czy z nauk o mediach i komunikacji społecznej, ale również psychologii, ekonomii, kulturoznawstwa, politologii. Takie podejście pokazuje, że świat społeczny jest zróżnicowany, a kluczem do jego zrozumienia jest opanowanie zasad i reguł komunikacji, jakie na każdym poziomie jego organizacji funkcjonują.

Zadanie 1:

Treść zadania:
Jakie poziomy komunikowania społecznego możemy wyróżnić? W jaki sposób wiążą się one ze strukturą organizacji społecznej?

Zadanie 2:

Treść zadania:
Czy zgadasz się ze stwierdzeniem, że "kluczem do zrozumienia świata społecznego jest opanowanie zasad i reguł komunikacji, jakie na każdym poziomie jego organizacji funkcjonują"? Uzasadnij swoją wypowiedź.

Bibliografia

1. McQuail, D.: Teoria komunikowania masowego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 35-38.
2. Dobek-Ostrowska, B.: Podstawy komunikowania społecznego, Astrum, Wrocław 1999, s. 19.

Ostatnio zmieniona Środa 30 z Grudzień, 2020 09:46:20 UTC Autor: Grzegorz Ptaszek
Zaloguj się/Zarejestruj w OPEN AGH e-podręczniki
Czy masz już hasło?

Hasło powinno mieć przynajmniej 8 znaków, litery i cyfry oraz co najmniej jeden znak specjalny.

Przypominanie hasła

Wprowadź swój adres e-mail, abyśmy mogli przesłać Ci informację o nowym haśle.
Dziękujemy za rejestrację!
Na wskazany w rejestracji adres został wysłany e-mail z linkiem aktywacyjnym.
Wprowadzone hasło/login są błędne.